Histamin, doğal bir aminoasit olan histidinden türeyen ve vücudun kendi sisteminde oluşturduğu bir maddedir. Temelde bu madde, bağışıklık sisteminin herhangi bir aksaklık durumunda reaksiyon vermesinde ve sindirim sisteminde görev alır. Histamin, vücutta doğal olarak beyaz kan hücrelerinden üretilir. Aynı zamanda histaminden zengin bazı yiyeceklerin tüketilmesi ile de vücuda histamin alınabilir. Histamin vücuttan beyne önemli mesajlar iletilmesinde bir aracıdır. Ayrıca mide asidinin bir bileşenidir ve midedeki yiyeceklerin parçalanmasına yardımcı olur.
Vücudun çeşitli bölgelerinde bulunan H1 olarak tanımlanan histamin reseptörleri ise vücutta pek çok sistemin çalışmasında görevlidir. Alerjik reaksiyonlara karşı vücudun reaksiyon vermesi ilk görevidir. Bunun yanında beslenme, uyku düzeni, vücut sıcaklığı gibi vücudun temel işlevsel özelliklerinde yer alır. Aynı zamanda hafıza ve duygu regülasyonunda da H1 reseptörleri görev yaparlar.
Histamin İntoleransı Nedir?
Beyaz kan hücrelerinde üretilen histamin, vücutta herhangi bir enfeksiyon veya bir problem varlığında bağışıklık yanıtı oluşturur. Bu yanıt için artan histamin doğal seyrinde DAO (diamin oksidaz) enzimi ile parçalanır. Bu parçalanmada herhangi bir aksaklık durumunda histamin parçalanamaz ve artmaya devam eder. Histaminin vücutta aşırı artması histamin intoleransı olarak tanımlanabilir. Histamin artışı, histaminin sindirilmesinde görevli olan DAO (diamin oksidaz) enzimlerinin normalden az olması durumunda histaminin vücutta birikmesine sebep olabilir. Diğer yandan histaminden zengin yiyeceklerin aşırı tüketilmesi ile de anormal bir histamin artışı görülebilir. Böyle durumlarda vücutta olağandışı histamin artar ve vücut genellikle alerji olmak üzere çeşitli belirtiler ile kendini gösterebilir. Genel olarak alerji şikayetiyle bir sağlık kuruluşuna gidildiğinde histamin intoleransı göz önünde bulundurulan sebepler arasındadır.
Histamin İntoleransının Sebepleri Nelerdir?
Vücutta histamin artışına veya DAO enzim eksikliğine sebep olan durumlar histamin intoleransına sebep olabilir. DAO enzim eksikliği bazı kişilerde genetik olarak ortaya çıkabilen bir durumdur. Bazı ilaçların yan etkileri yine DAO enzim etkinliğini düşürerek histamin artışına sebep olabilirler. Aynı zamanda alkol, beklemiş et, patlıcan, ıspanak, portakal gibi histamin içeriği zengin yiyeceklerin aşırı tüketilmesi vücutta alerjik bir yanıt oluşturulmasına neden olabilir. Diğer yandan çölyak, crohn gibi bazı bağırsak emilimini ve sağlığını etkileyen inflamatuvar bağırsak hastalıkları histamin intoleransının sebepleri arasında sıralanabilir. Ek olarak besinlerin depolanması ve bazı işlemlerden geçirilmesi sırasında oluşan deoksiketon artıkları da histamin açığa çıkararak intoleransa neden olabilirler.
Histamin Alerjisi Nedir?
Halk arasında alerji olarak bilinen histamin alerjisi aslında histamin intoleransının başka bir tanımıdır. Her iki durumda da histamin artışından kaynaklanan alerjik bir reaksiyon söz konusu olabilir. Vücutta oluşan herhangi bir alerjik belirti durumunda son birkaç günde histamin içeriği yüksek gıdaların tüketimi ile ilgili besin günlüğü tutularak gözlem yapılabilir. Bu durum histamin intoleransı teşhisi için bir ön belirteç olabilir.
Histamin Alerjisi Belirtileri
Vücutta DAO enzim eksikliği veya gıdalarla fazla alınması sonucu histamin artışı durumunda histamin intoleransı çeşitli belirtiler ile kendini gösterebilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
Baş ağrısı
Baş dönmesi
Karın ağrısı
Mide bulantısı ve kusma
İshal
Deri döküntüsü
Ciltte kaşıntı
Burun tıkanıklığı
Geniz akıntısı
Hapşırma
Ağızda yanma veya kaşıntı
alerjik rinit
Anksiyete veya panik atak benzeri semptomlar
Bu ve benzeri semptomların varlığında histamin intoleransından şüphelenilebilir. Ancak bazı durumlarda histaminin aşırı artmasıyla oluşabilecek yüksek tansiyon, düzensiz kalp ritmi gibi bazı ciddi belirtiler de söz konusu olabilir. Böyle durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Histamin
Histamin Diyeti Nedir?
Histamin diyeti, histamin intoleransı durumunda histaminden zengin yiyeceklerin beslenmeden çıkarılmasını temel alan bir diyet şeklidir. Histaminden zengin yiyecekler şu şekilde sıralanabilir;
Turşu
Sirke
Kefir
Yoğurt
Ayran
Peynir
Salam
Sosis
Sucuk
Patlıcan
Ispanak
Domates
Balık
Beklemiş et
Muz
Çilek
Portakal
Limon
Turunçgiller
Avokado
Şarap
Bira
Histamin içeriği yüksek bu yiyeceklere ek olarak vücutta histamin salgısını destekleyen bazı yiyecekler vardır. Histamin intoleransı durumunda çikolata, inek sütü, papaya, ananas, kabuklu deniz ürünleri, yapay tatlandırıcılardan kaçınılmalıdır.
Histamin alerjisi durumunda vücutta histamin arttığından histaminden zengin yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Aksi taktirde histamini daha da artırarak semptomların şiddetlenmesine yol açabilir. Histamin intoleransı durumunda alanında uzman bir beslenme uzmanının yardımıyla histaminden zengin yiyeceklerin yer almadığı bir beslenme planı yapılmalıdır. Alerjik reaksiyonların hafiflediği veya tamamen geçtiği durumda alanında uzman dermatoloji doktorunun onayı ile histamin diyeti yavaş yavaş açılarak normal beslenmeye dönülebilir.
Histamin Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
Histamin alerjisi belirtileri görüldüğünde öncelikle vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hastanelerin dermatoloji bölümlerindeki alanında uzman dermatologlar çeşitli tahlil ve laboratuvar incelemeleri ile alerjik reaksiyonların temelinde yer alan sebebi bulurlar. Sebep olarak histamin artışı söz konusu ise vücutta histaminin azaltılmasında etkili olan antihistaminik ilaçlar alanında uzman doktor tarafından önerilebilir. Bu ilaçların yanı sıra histaminden zengin gıdaların beslenmeden çıkarıldığı histamin diyetinin uygulanması da antihistaminik ilaçlarla beraber olduğunda iyileşmeyi hızlandıran bir etmendir.
Histamin Alerjisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
HİSTAMİN İNTOLERANSI OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Vücutta yukarıda bahsedilen belirtilerden herhangi birisi ya da temelde alerji belirtileri varsa alanında uzman dermatologlar tarafından kullanılan bazı testler vardır. Bu testler ile histamin intoleransı olup olmadığı ya da DAO enzimi yeterli mi, normalden daha mı az anlaşılabilir. Ancak en temelde kişiler doktora gittikten sonra kendileri gözlem yaparak histamin alerjisi olup olmadığını anlayabilirler. Bunun için öncelikle semptomlar belirlenmelidir. Sonra histaminden zengin yiyecekler belirlenerek tamamen beslenme düzeninden bir süreliğine çıkarılmalıdır. Genellikle beslenme uzmanları tarafından bu süre ortalama 3-4 hafta olarak söylenebilir. Bu süre kişiden kişiye göre değişebilir. Semptomlar tamamen geçtiğinde veya geçmeye yakın azaldığında histaminden zengin yiyecekler kısım kısım eklenir. Semptomların tekrarlaması durumunda histamin intoleransı vardır denilebilir.
HİSTAMİN NASIL DÜŞÜRÜLÜR?
Histamin alerjisi durumunda histaminden kısıtlı diyet, histaminin vücutta düşürülmesinde en etkili yöntemlerden birisidir. Alanında uzman doktor gerekli görürse antihistaminik ilaçlar ile bu süreci destekleyebilir. Ancak temelde tek başına ilaç tedavisi genellikle yeterli olmaz. İlaç tedavisini histaminden fakir diyetle desteklemek vücutta artan histaminin düşürülmesinde en etkili yoldur.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr