Düşük seviyede X ışınları kullanarak, göğüsteki anormal (genellikle kanserli olmayan ya da iyi huylu) bölgeleri ya da dokuları gösterebilir.
Meme kanserine bağlı semptomlar olmadan önce kanseri tespit etmeye yardımcı olabilir.
Mamografi Nedir?
Mamografi, meme dokusunun düşük seviyede çekilen röntgenidir. Meme kanseri belirtileri ortaya çıkmadan önce meme kanserinin erken belirtilerini aramak için mamografi kullanılır. Bu işleme tarama mamografileri denir.
Ayrıca meme dokusunda; yumru, ağrı, meme başı akıntısı veya meme derisi değişiklikleri gibi yeni bir semptom gelişmesi halinde herhangi bir anormallik olup olmadığını saptamak için mamografi kullanır.
Bu işleme de tanısal mamografi denir.
Meme kanseri kadınlarda görülen en yaygın kanser türüdür. Meme kanseri tedavisinde uygulanan çeşitli koruyucu tedaviler meme kanseri iyileştirerek kanserle ilişkili ölümlerde azalmaya katkıda bulunur.
Tarama mamografileri ile de meme kanserinin erken teşhisi sonucu genel olarak ölüm oranlarının düşürülmesi üzerinde daha büyük bir etkisi vardır.
Mamografi Taraması Ne İçin Kullanılır?
Mamografi, herhangi bir semptomu olmayan kişilerde meme kanserine dair kanıt aramak için rutin bir tarama testi olarak yapılabilir.
Mamografi ayrıca meme kanseri belirtileri veya semptomları gösteren kişilerde için ise tanı testi olarak yapılabilir.
Mamografi taramasının yapılmasını gerektiren belirtileri şu şekilde sıralamak mümkündür;
Kol altında ya da memede kitle (aksiller kitle)
Bir memenin, memenin bir kısmının kalınlaşması ya da şişmesi
Meme derisinin çukurlaşması
Memenin boyutunda veya şeklinde değişiklik
Bir göğüste ağırlık hissi
Memede bastırınca acı hissi
Memenin ucunun içeri ya da geri çekilmesi
Meme ucu akıntısı
Meme ağrısı
Göğüs veya meme uçlarında kızarıklık, pullanma, döküntü, tahriş oluşumu
Kaşıntılı göğüsler
Meme ucu iltihaplanması
Bu tür belirtilerin ortaya çıkması halinde meme kanseri riskine karşın erken tanı ve tedavinin önemi düşünülerek hareket edilmesinde fayda vardır.
Meme kanseri vakalarında erken teşhis ve tedavi hayati öneme sahiptir.
Mamografi Türleri Nelerdir?
Mamografi taraması çoğunlukla iki yöntemle yapılmaktadır. Bu yöntemler şu şekildedir;
Dijital mamografiler: Dijital mamografi, analog mamografi olarak da bilinen geleneksel (film) mamografinin yerini almıştır. Dijital ve geleneksel mamografi, her ikisi de memenin bir görüntüsünü oluşturmak için X ışınlarını kullanır. Aradaki fark, geleneksel mamografide görüntünün doğrudan filme kaydedilmesidir. Dijital mamografi yönteminde ise; meme dokusunun elektronik görüntüsü elde edilerek bilgisayar dosyası olarak saklanabilir. Dijital mamografi, mamografi dosyasını elektronik olarak kaydeder ve görüntüleri daha kolay bir şekilde değerlendirir. Dijital mamografi genellikle her memenin farklı açılardan (genellikle yukarıdan aşağıya ve bir yandan diğer yana) çekilmiş en az iki fotoğrafını içerir ve iki boyutlu (2D) bir görünüm sağlar.
3D Dijital Mamografi (Dijital Meme Tomosentezi): Dijital meme tomosentezi (DBT) olarak da bilinir. Memenin sıkıştırılması ile 3D mamografi taraması yapılır. Makine, memenin üzerinde bir yay çizerek hareket ederken birkaç düşük seviyede X ışını çektiği daha yeni bir mamografi türüdür. Çekilen mamografi ile bilgisayar görüntüleri bir araya getirilir. Böylece meme dokuları üç boyutlu olarak daha net bir şekilde görülür.
3D mamografi yöntemi ile yapılan mamografi taramalarında düşük dereceli kanserler de dahil olmak üzere kanserlerin tespit oranı artmaktadır. Ayrıca yanlış pozitif oranları da azalmaktadır. Bu avantajlar göz önüne alındığında, hem tarama hem de tanı amaçlı mamografiler için 3D mamografi tercih edilebilir bir mamografi taraması olmaktadır.
Mamografi Yaş Aralığı Kaç Olmalı?
Mamografi yaş aralığı nedir sorusuna, 40 ila 74 arasındadır her kadın mamografi taraması yaptırabilir şeklinde cevaplanabilir.
Mamografi yaş aralığı içinde bulunan kadınların iki yılda bir mamografi taraması yaptırması gerekir. Meme kanseri geliştirme riski, yaş ilerledikçe artmaktadır.
Bunun önüne geçebilmek için meme kanserinin erken tanı ve tedavisinin yapılması gerekir. Erken tanı konması adına mamografi taraması yapılmalıdır.
Meme kanseri geliştirme riski artan kadınlar, daha erken yaşta meme kanseri ile karşılaşabilirler. Bundan dolayı mamografi yaş aralığı öncesinde tarama mamografileri yaptırmaları gerekir.
Doktorunuz, meme kanseri risk değerlendirmesine dayanarak meme manyetik görüntülemesi (MR) gibi diğer testlerle birlikte ek tarama önerebilir.
Erkeklere ise aile geçmişleri nedeniyle meme kanserinde yüksek risk seviyesine sahip olabilirler.
Bu nedenle tarama mamografisi yaptırabilirler. Genel olarak, erkeklerde 100 kişiden yaklaşık 1'i meme kanseri geliştirir. Kadınlarda ise; bu oran yaklaşık %15’tir.
Bazı risk faktörlerine sahip olmak meme kanserine yakalanma ihtimalini de artırmaktadır. Meme kanserinde risk faktörleri şu şekildedir;
Kişisel meme kanseri öyküsünün varlığı
Yumurtalık ya da meme kanserinin aile bireylerinde olması
BRCA1 ve BRCA2 gibi kalıtsal genetik mutasyonlar
Atipik duktal hiperplazi veya lobüler neoplazi gibi bazı iyi huylu (kanserli olmayan) meme hastalıkları
Yoğun göğüsler gibi risk faktörlerine sahip olmak meme kanseri geliştirme ihtimalini de artırmaktadır.
Bundan dolayı bu tür risk faktörüne sahip olan kişilerin mamografi yaş aralığından önce yıllık tarama mamografileri çektirmeleri gerekir.
Yıllık mamografi taramaları meme kanserini erken tanı ve tedavi aşamasında hayati öneme sahiptir.
Mamografi Taraması Nasıl Yapılır?
Meme dokusuna bakmak amacıyla tasarlanmış X ışını makinesi kullanılarak mamografi taraması yapılır. Makine, kemik yapılarını kontrol eden X ışınlarından daha düşük dozlarda X ışınları çekerek meme dokusuna gönderir.
Mamografi sırasında, meme ultrason makinesine bağlı bir destek plakasına yerleştirilir. Daha sonra kürek adı verilen paralel bir plaka ile meme sıkılır. Mamografi cihazı, memenin içinden geçerek karşı tarafta bulunan bir dedektöre ulaşan X ışınları üretir.
Dedektör, dijital bir görüntü oluşturmak için bir bilgisayara elektronik sinyaller iletir. Bu görüntülere mamografi denir.
Mamografide memeyi sabit tutmak ve X ışınlarının bulanık görünmesine neden olabilecek hareketi en aza indirmek için meme sıkıştırması gereklidir. Sıkıştırma ayrıca memenin şeklini de düzeltir. Ayrıca, memenin daha az radyasyona maruz kalmasına yol açar.
Bazı insanlar için mamografi çektirmek, sıkıştırmadan dolayı meme dokusuna uygulanan baskı nedeniyle rahatsız edici olabilir.
Mamografi taramaları meme dokusundaki anormal hücreleri görüntüleyebilir.
Göğüsteki anormal bir bölgenin kanser olduğunu kanıtlamaz. Mamografi sonuçlarını desteklemek adına meme biyopsisi gerekebilir. Meme biyopsisi, dokunun kanserli mi yoksa kansersiz mi olduğunu belirleyebilir.
Mamografi Çekimi Ne Kadar Sürer?
Çekimi yapılacak mamografi türüne göre süre de değişmektedir. Tarama mamografileri yaklaşık 15 ila 20 dakika sürede tamamlanmaktadır. Ancak tanı amaçlı mamografi çekimlerinde ihtiyaç duyulan ekstra görüntüler nedeniyle bu süre daha uzun olabilir.
Mamografi Güvenli midir?
Mamografi göğüslere düşük düzeyde radyasyona maruz bırakır. Bunun yanında mamografinin faydaları maruz kalınan radyasyonun zararlarından daha fazladır. Mamografiler genellikle hamilelik sırasında güvenli olsa da, sağlık uzmanları genellikle meme kanseri geliştirme riski artmıyorsa tarama mamografilerini ertelemenizi önerebilir. Hamile olma ihtimaliniz varsa mamografi çekimi öncesi doktorunuza danışmanızda fayda vardır.
Meme Kanseri Mamografide Nasıl Görünür?
Meme mamografileri, kamera filmi gibi arka planda koyu renktedir. Meme dokusu gri ve beyaz tonlarda olmaktadır. Kanserli hücreler mamografide beyaz alanlar olarak görünmektedir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr