Meyveler insanların tükettiği kıymetli gıda maddeleri arasında yer alır. Türkiye coğrafik koşullar bakımından meyve yetiştiriciliğine elverişli tarım arazilerine sahiptir, bu nedenle taze meyvelere erişmek başka ülkelere kıyasla daha kolay bir şekilde gerçekleşmektedir. Meyveler doğrudan taze şekilde salata, meyve suyu, smoothie şeklinde tüketilebileceği gibi, reçel, marmelat ve pekmez olarak da tüketilebilir.
Pekmez yapımı meyvelerin en sık kullanıldığı alanlardan birisidir. En sık üzüm, dut, incir, erik, armut, elma, karpuz, gül, keçiboynuzu ve nar gibi meyvelerden yapılmaktadır. Pekmez meyvelerdeki doğal şeker içeriği ve mineralce zengin olması sebebiyle tatlandırıcı olarak, kurabiye, kek, helva benzeri tatlıların yapımında ya da kahvaltılık olarak kullanılabilmektedir. Pekmez yapımında meyvelere ek olarak andız ağacı özü ve çam kozalağı suyu da kullanılabilmektedir.
Türk mutfağında önemli yere sahip olan pekmez uzun yıllarca bal ile birlikte şekerin yerini tutarak tatlandırıcı görevi görmüştür. İçerisinde şeker bulunan hemen her meyveden üretilebilen pekmez rengine, kıvamına, tadına göre kategorize edilebilir. Rengine göre kara ve açık renkli pekmezler, kıvamına göre katı ve sıvı pekmezler, tatlarına göre ise ekşi ve tatlı pekmezler olarak sınıflandırılabilir.
Türkiye’de eski zamanlardan beri yapılan pekmezler çok çeşitlidir ve çok sık yapılmasına karşılık yapılış yöntemi pek fazla değişikliğe uğramamıştır. Taze toplanan meyveler iyice yıkanarak saplarından ayrılır, ardından meyveler ezilerek preslenme suretiyle meyve özleri çıkarılır. Elde edilen meyve özlerindeki fazla su kaynatılarak uzaklaştırılır. Püre haline gelen meyveler ara sıra karıştırılarak 2 saati aşkın süre boyunca kaynatılmaya devam edilir. Kıvam aldıktan sonra ocaktan alınır ve soğumaya bırakılır. Ardından temiz kavanozlara doldurularak serin ve kuru bir ortamda muhafaza edilir.
Pekmezin Faydaları Nelerdir?
Pekmez demir, potasyum, kalsiyum, fosfor, mangan, magnezyum, kükürt, sodyum ve bakır içeriği zengin bir gıda maddesidir. Yüksek şeker içeriğinden dolayı karbonhidrat ve enerji kaynağı olarak da sıklıkla tüketilmektedir. Pekmezin faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Yüksek performans harcaması gereken kişiler hızlı enerji verici özelliğinden faydalanabilir.
İnsan vücudunda kullanılabilen ve elzem bir mineral olan demir pekmezde bulunur.
Pekmezin içeriğinde bulunan fosfor, kan hücrelerindeki şekerin enerjiye dönüşmesinde etkilidir.
Potasyum ve sodyum vücutta çalışan ve birçok mekanizmadan sorumlu enzimlerin metabolizmasında, protein üretiminde ve kas kasılmalarında doğrudan rol oynar. Bu nedenle vücuttaki eksiklikleri durumunda pekmez tüketmek fayda sağlayabilir.
Magnezyum içeriği sayesinde kan ve sinirlerin düzenli bir şekilde çalışmasına fayda sağlar.
Kalsiyum kemik ve diş sağlığında, kan-sinir sisteminde, vücut gelişiminde ve kan pıhtılaşmasında rol oynayan bir mineraldir. Pekmez, kalsiyum içeriği bakımından zengin bir besin maddesidir.
Günlük demir, çinko, potasyum ve magnezyum ihtiyacının pekmezden karşılanması sebebiyle hamile ve emziren kadınların beslenme rutinlerinde kontrollü bir şekilde bulunması tavsiye edilir.
Tüberkülozlu hastaların ve iyileşme dönemine girmiş kişilerin sürecini desteklemek konusunda fayda sağlar.
Kalsiyum ve fosfor içeriğinin zenginliği sayesinde osteoporoza bağlı kemik kırıkların oluşmasını önler.
Monosakkarit formundaki glukoz ve fruktoz şekerleri kana çok hızlı bir şekilde geçer ve kısa sürede enerji verir. Bu nedenle enerji kaynağı olarak çocukların ve sporcuların beslenmesinde kullanılabilir.
Bebeklerin beslenmesinde anne sütüne yakın içeriğe sahiptir.
Beyin fonksiyonlarının gelişmesine destek olur ve serotonin sentezinde kullanılır.
Kemik iliğinden üretilen savunma hücrelerinin gelişimine destek sağlar.
Pekmez içerisinde günlük çinko miktarını ihtiva eder. Çinko mineralinin karbonhidrat ve protein metabolizması, DNA sentezi gibi çok önemli görevleri vardır.
Kan basıncını düzenleyerek yüksek tansiyonu önlemeye yardımcı olur.
İshalli hastalıkların iyileştirilmesinde kaybedilen potasyumun yerine konulabilmesi için birkaç saat ara ile pekmezli şerbet verilmesi tavsiye edilir.
Anemi tedavisinde fayda sağlar.
Antioksidan içeriği son derece zengindir bu sebeple hücrelerde zararlı etkiler oluşmasına neden olan serbest radikaller ile savaşır.
Doğal antioksidan içeriği ile kansere neden olan toksik etkileri giderebilir.
Pekmezin Yan Etkileri Nelerdir?
Pekmez yüksek şeker içeriğine sahiptir. Bu nedenle diyabet (şeker hastalığı) hastaları tarafından dikkatli kullanılmalıdır. İnsülin direnci ve metabolik hastalıkların varlığında da pekmezin dikkatli kullanılmasında fayda vardır. Yüksek kalori değeri sebebiyle kilo artışına neden olabilir. Bu konuda endişeleri olan kişiler tarafından kontrollü kullanılması tavsiye edilir.
Pekmezin yapıldığı meyvelere karşı alerjik reaksiyonlar, çeşitli sindirim problemleri, diş sağlığı sorunları da gerçekleşebilir. Bu doğrultuda, herhangi bir hastalık varlığında ya da kilo kontrolünün sağlanması gerektiği durumlarda pekmezin dengeli ve ölçülü kullanılması, gerekli tedbirlerin alınması ve doz kontrolünün sağlanması açısından uzman tavsiyesi alınması fayda sağlayabilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
